Yeme bozuklukları, bireyin beden algısı, kilo kontrolü ve yeme davranışlarında işlevsel olmayan ve tehlikeli aşırılıklarla karakterize bozukluklardır. En bariz örnekleri Anoreksiya Nervoza, Bulimiya Nervoza ve **Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu’**dur. Bu bozukluklar sadece bedensel değil, psikososyal ve ruhsal düzeyde de ciddi zararlar taşır.
Birey, yeme davranışını sürekli kontrol etmeye, bastırmaya ya da aşırıya kaçmaya yönelik algılar geliştirebilir. Bu durumun altında genellikle kontrol, mükemmeliyetçilik, düşük özdeğer gibi duygusal süreçler bulunur.
Belirtileri
- Aşırı kısıtlayıcı beslenme ya da tıkınırcasına yeme atakları
- Kusma, laksatif veya diyet haplarına başvurma
- Aşırı egzersiz, gizli yeme davranışı
- Vücut imajında yoğun memnuniyetsizlik, beden küçümsemesi
- Suçluluk ve utanma duygusu, yinelenen düşünceler
- Fiziksel yorgunluk, adet düzensizliği, düşük enerji
Nedenleri
- Toplumsal ve kültürel baskı: İnce beden ideali ile oluşan sürekli karşılaştırmalar.
- Kontrol ihtiyacı: İçsel kaosu düzenleme aracı olarak yeme davranışını kontrol etme eğilimi.
- Mükemmeliyetçilik: Kendi performansına yüksek standartlarla yaklaşma.
- Aile dinamikleri: Dış görünüşe odaklı, eleştirel aile tutumları.
- Geçmişte yaşanan travmalar veya düşük özdeğer.
Tanısı Nasıl Konur?
Uzman klinisyen tarafından, DSM-5 kriterlerine dayalı değerlendirme: yeme davranış örüntüsü, beden algısı, fiziksel ve psikolojik etkiler gözlenir.
Tedavisi
- Multidisipliner Yaklaşım: Beslenme danışmanlığı, psikoterapi ve ruhsal destek eş zamanlı yürütülür.
- Bilişsel Davranışçı Terapi: Yeme düşünceleri ve davranışları yeniden düzenlenir.
- Aile Terapisi: Özellikle gençlerde ailede işlevsel düzenleme sağlanır.
- Gerekirse İlaç Desteği: Özellikle eşlik eden anksiyete/depresyon durumunda SSRI kullanımı.
- Beden Algısı Çalışmaları: Bedenle barışık algı geliştirmeye odaklanır.